Lưu ý khi quyết đinh thử ADN để xác định huyết thống

Ngày đăng: 11/08/2011 | Lượt xem: 1808

>> Hướng dẫn của NCHCCCL
NCHCCCL nhận thấy trong dư luận, hiện tượng "mê tín" ADN bắt đầu thể hiện ở đôi nơi, và vì thế, tất nhiên sẽ xuất hiện sự trục lợi từ sự tin tưởng nhưng thiếu hiểu biết này. NCHCCCL đã đăng hướng dẫn: trong cặp quan hệ nào thì phải thử ADN theo cặp nhiễm sắc thể nào, giúp quý vị khán giả có nhu cầu không nhầm lẫn, khi giao việc quyết định số phận của mình cho những nơi chỉ dùng 1 cách xét nghiệm thông thường, cho mọi trường hợp. Liền đó, Báo Tiền Phong cũng có 1 bài viết về chủ đề tương tự, NCHCCCL xin đăng để quý vị tham khảo. 

Sơ hở về khoa học

(Theo báo tiền phong) – 8 giờ sáng ngày 31-7-2011,  có 1 chương trình truyền hình phát 10 phút về vấn đề ứng dụng công nghệ gene, thực chất là ca ngợi ý tưởng thành lập ngân hàng ADN của Cty Bionet. Xem xong, chúng tôi thấy nội dung của chương trình rất bất ổn về khoa học.

Quảng cáo lấy mẫu xét nghiệm ADN (tại web của Cty Bionet) không trực hệ thành trực hệ với giá đắt gấp rưỡi nơi khác

Nội dung của chương trình phát trên ti vi này nói về việc xây dựng ngân hàng ADN được coi là ý tưởng sáng tạo của Tổng Giám đốc Công ty Bionet. Để minh họa ý nghĩa thực tiễn của ngân hàng gene này, người ta đã dẫn ra trường hợp giám định ADN xác định quan hệ huyết thống cho 2 bà Nguyễn Thị Bóc (Hải Phòng) và Hà Thị Hồng (Hà Nội).

Là những người có chuyên môn sâu về vấn đề này, chúng tôi có một số ý kiến như sau:

Xét về công nghệ, dễ thấy Cty Bionet dùng công nghệ giám định ADN trực hệ (chuyên xác định quan hệ bố – con, mẹ – con) cho trường hợp không trực hệ: Xác định 2 chị em gái (bà Bóc và Hồng) lại được “lăng xê” trên ti vi là sai lầm, độ chính xác thấp (93,3%), chỉ dựa vào xác suất thống kê.

Xác định huyết thống cho 2 chị em gái như bà Hồng và bà Bóc trong trường hợp trên phải dùng các gene trên nhiễm sắc thể X. Không thể dùng các gene trên nhiễm sắc thể thường như Bionet đã làm. Với công nghệ Bionet đã làm thì khi độ chính xác đạt dưới 90% vẫn chưa thể kết luận được là 2 chị em không có quan hệ huyết thống.

Trong khi công nghệ dùng các gen nhiễm sắc thể X để xác định hai chị em gái độ chính xác sẽ trên 99,9%, và bao giờ cũng có thể đưa ra kết luận. Thời gian thực hiện giám định ADN ngay tại trong nước chỉ mất 1 ngày và không cần gửi mẫu đi Mỹ hay bất cứ nước nào.

Hiện nay có những công ty kinh doanh theo kiểu lạ là không đầu tư máy móc, thiết bị, phòng thí nghiệm nên thường lòe khách hàng bằng cách nói vống: Mẫu được gửi đi Mỹ, châu Âu để móc túi khách hàng với giá rất đắt đỏ.

Về việc sử dụng ngân hàng gene: Trong trường hợp cụ thể trên của 2 bà Bóc và Hồng được dùng như một minh chứng cho sự cần thiết phải có ngân hàng gen “rà soát tự động”, thì ngân hàng gene rõ ràng là không cần, cho dù sử dụng bất kể công nghệ giám định ADN nào.

Cty Bionet đã giám định 2 mẫu tươi lấy trực tiếp từ 2 bà Hồng và Bóc, thì chỉ cần so sánh trực tiếp 2 kết quả giám định đó. Chưa nói đến sự vô lý rằng: Trong cái gọi là “ngân hàng ADN” hiện có mà Bionet tích cóp được từ các ca xét nghiệm huyết thống khác, sao lại có thể tìm ra dữ liệu (của bà Bóc) để nó khớp với của bà Hồng (?).

Theo lời khuyên của Tổng giám đốc Cty Bionet, cần xây dựng ngân hàng ADN trên cơ sở giám định tất cả những người đang đi tìm người thân và tất cả những người đang thất lạc. Khi đó, kinh phí sẽ tăng cao, thêm nữa, nếu lại dùng công nghệ giám định ADN trên nhiễm sắc thể thường như Cty Bionet đã dùng cho các trường hợp xác định không trực hệ (anh – em, chị – em, ông – cháu) v.v… thì sử dụng ngân hàng ADN sẽ rất thiếu chính xác.

Nói như thế có nghĩa là ở Việt Nam phải vứt đi hàng chục trung tâm đang giám định ADN, xác định huyết thống rất đơn giản, độ chính xác đã cận 100%. Trước sự lựa chọn công nghệ nhầm lẫn của Cty Bionet dẫn đến độ chính xác chỉ đạt 93,3%, bà Bóc và bà Hồng sẽ phải

đến một trong hàng chục trung tâm xét nghiệm và phân tích ADN khác để xác định lại huyết thống.